Cmentarz
Parafii Starokatolickiej Mariawitów przy ul. Wojska Polskiego 151, należy do
zespołu siedmiu łódzkich cmentarzy grzebalnych na łódzkich Dołach. Historia cmentarza
wiąże się ściśle z dziejami parafii Mariawickiej p.w. św. Franciszka z Asyżu,
powstałej w 1906 r. przy ul. Franciszkańskiej 27. Z tą chwilą kierownictwo
łódzkiej parafii mariawickiej zwróciło się do władz miejskich o wyznaczenie
działki na założenie cmentarza wyznaniowego. Jeszcze tego samego roku przyznano
mariawitom dość obszerny teren przy ul. Brzezińskiej (ówczesnym trakcie do
Brzezin) obecnie Wojska Polskiego. Od tej chwili wierni chowani dotychczas na
cmentarzach rzymskokatolickich tu znaleźli miejsce swego ostatniego spoczynku. Ubogi
status majątkowy łódzkich wyznawców mariawityzmu, wywodzących się głównie z
robotniczego środowiska determinował kształt dawnych mogił i nagrobków, podczas
gdy współczesne nie różnią się od pomników cmentarnych na innych nekropoliach. Na
Cmentarzu mariawickim spoczywa ponad 3.500 zmarłych z Łodzi oraz Pabianic.
Najstarszą zachowaną mogiłą jest grób Antoniego Wojdana (ur. 13 czerwca 1861),
zmarłego 24 września 1909 r., bojownika o niepodległość Polski i socjalizm,
odznaczonego medalem Niepodległości. Sam pomnik, w formie poziomej płyty
nagrobnej, ufundowały środowiska niepodległościowe, w latach 20-ych ub. wieku.
Na
wyróżnienie zasługuje grób rodziny Pawińskich, miejsce wiecznego spoczynku
Romana Pawińskiego - działacza PPS, zmarłego 13 października 1937, w wieku lat
32. Pomnik nagrobny w formie dość wysokiej płyty-steli z czerwonego piaskowca
imitującej mur z naturalnych głazów, dekorowanej emblematem PPS i motywem
liścia palmowego. Na terenie pola grobowego, ograniczonego ramą z lastrika ze
słupkami połączonymi łańcuchami, znajdują się dwie płyty kamienne nakrywające
mogiły ziemne.
Najciekawszym
artystycznie pomnikiem nagrobnym na łódzkiej nekropolii mariawickiej i zarazem
jedynym dziełem znanego łódzkiego artysty-rzeźbiarza Wacława Konopki (twórcy
który pozostawił największą ilość wysokiej klasy artystycznej dzieł na
Cmentarzu Starym przy ul. Ogrodowej) - jest stela nagrobna rodziny Grotowskich,
zawierająca informację, ze spoczywa tu:
Ś.p. Florentyna Grotowska ur. 4 października 1899 r. zmarła 29 września
1932 r. Utrzymany w stylistyce postsecesyjnej
pomnik, zdobi relief przedstawiający odgięty jakby siłą wiatru i ułamany pęd
róży (ulubione kwiaty Wacława Konopki !).
W
południowo-zachodniej części cmentarza łódzkich mariawitów, zwraca uwagę grób
rodziny Hazelmajerów. Wśród zmarłych tu pochowanych są m. in. Helena Wanda Hazelmajer z Ciszewskich zmarła
10 lutego 1933, przeżywszy lat 50, Roman Hazelmajer zmarły 8 lutego 1939 wieku 57 lat i Genowefa Gabalak ur. 28 sierpnia
1906 zmarła 27 grudnia 1974 przeżywszy 68 lat. Pomnik nagrobny z jasnokremowego
piaskowca w formie steli, dekorowanej płaskorzeźbionym motywem pękniętej gałęzi
dębowej, zakończonej odcinkowym naczółkiem, na której osadzony jest niewielki
krzyż łaciński z pasyjką-krucyfiksem. Całkowicie wypłytowany plac z lastrika
obejmujący pięć grobów, otacza balustrada łańcuchowa rozpięta na słupkach.
W
cieniu wyniosłej brzozy, po prawej stronie alei głównej, znajduje się grób ks.
Henryka Fabiana Jarzymowskiego, dr świętej teologii, proboszcza parafii
Starokatolickiej Mariawitów w Pabianicach, ur. 13 sierpnia 1873 - zm. 30
listopada 1957.
W
południowo-wschodniej części Cmentarza, znajduje się obszerna kwatera grobowa
zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Mariawitek. Na północnym krańcu alei głównej
cmentarza, znajduje się grób Ks. biskupa Stanisława Marii Andrzeja
Jałosińskiego – biskupa Diecezji Śląsko-Łódzkiej w latach 1955-1983, proboszcza
Parafii Kościoła Starokatolickiego Mariawitów p.w. św. Franciszka z Asyżu w
Łodzi (ur. 4 października 1904, zmarłego 29 lipca 1986).
Przy ogrodzeniu oddzielającym od południa, cmentarz
mariawicki od rzymskokatolickiej nekropolii, znajduje się skromny pomnik
nagrobny w formie płyty-tablicy inskrypcyjnej, flankowanej wazonami na kwiaty.
Zawsze zatrzymuję się przy nim dłużej, gdyż spoczywa w nim mój wieloletni
przyjaciel Ś.P. Stanisław Wawrowski zmarły po ciężkiej chorobie 27 kwietnia
1999 r. przeżywszy 67 lat. Grób kryje także szczątki wcześniej zmarłych
rodziców: Ś.P. Romana Wawrowskiego
zmarłego 5 lutego 1958 r. w wieku 62 lat i Marii Wawrowskiej zmarłej 21 maja
1972.
