Honoratka i inne, czyli łódzkie kawiarnie w czasach PRL-u

W czasach PRL-u na około 60 funkcjonujących kawiarni, najsłynniejszą nie tylko w Łodzi ale i w Polsce, była mieszcząca się w gmachu banku przy zbiegu ulic Moniuszki i Piotrkowskiej niewielka prywatna kawiarenka „Honoratka”, czynna w latach 1945-1974. Właścicielami „Honoratki” były początkowo panie Kwiatkowska i Ponimirska, a od 1958 r.  małżonkowie Stefania i Bolesław Brudzińscy którzy ugruntowali jej sławę.  Był to niewielki lokal ok. 30 metrowej powierzchni, bez szatni (garderobę wieszano na kilku wieszakach) i… bez toalety (korzystano z WC w pobliskiej restauracji „Halka” i kawiarni „Łodzianka”). Skromne umeblowanie składało się z bufetu odgrodzonego przeszkloną  ścianką od salki na której znajdowało się 10 niewielkich stolików i kanapy wzdłuż ścian. „Honoratka” otwarta była od 10 do 22-ej we wszystkie dni tygodnia oraz niedziele i święta łącznie z Nowym Rokiem. Wyborna kawa i jeszcze lepsze ciasta domowego wypieku, ze słynną szarlotką z bitą śmietaną, nie odgrywały decydującej roli. Prawdziwą atrakcję „Honoratki” stanowiły zawsze obsady stolików, przy których zasiadali znani ludzie ze środowiska aktorskiego, ze sfer literackich i dziennikarskich i w ogóle ludzi parających się sztuką.  Nie brakowało też naukowców lekarzy czy prawników oraz pięknych studentek łódzkich szkół artystycznych. Każdy kto się liczył w mieście, uważał za stosowne znaleźć się w „Honoratce”, aby usłyszeć nową plotkę czy też nowy dowcip lub wreszcie jakąś nową, pożyteczną wiadomość.  Stąd gros dowcipów i uciesznych rozmówek wypływało na całą Łódź i stanowiło gatunek przedniego humoru.

Stałymi bywalcami „Honoratki” byli m. in. reżyser Antoni Bohdziewicz – profesor  PWSF, operator  filmowy Stanisław Wohl, Jerzy Passendorfer,  Andrzej Wajda, Jerzy Grohman, Andrzej Kern, Wojciech Frykowski, Ewa Frykowska, trębacz jazzowy późniejszy dziennikarz i pisarz Andrzej Makowiecki, młody student „filmówki”  Roman Polański, pisarz Jerzy Kosiński,  poeta i fraszkopisarz Jan Izydor Sztaudynger, aktorzy łódzcy: Krzysztof Chamiec, Aleksander Fogiel, Alicja Krawczykówna, Ewa Mirowska, Mieczysław Szonert, Roman Sykała – aktor, reżyser i dyrektor Teatru Powszechnego;  znani malarze: Andrzej Grun, Konstanty Mackiewicz, Jerzy Mierzejewski, Kazimierz Pieniążek, Henri Poulain - malarz i scenograf; dziennikarze: Halina Batorowicz, Mieczysław Jagoszewski , Alina Grabowska, znany prawnik mec. Karol Głogowski, znani  dyrygenci Henryk Debich i Henryk Czyż.

„Honoratka” pełniła także rolę sui generis „swatki”. Tu poznał swoją przyszłą żonę piękną Barbarę Kwiatkowską Roman Polański (tu także odbyło się przyjęcie weselne 9 września 1959). Reżyser i aktor Henryk Kluba poznał i poślubił znaną powieściopisarkę Alicje Chmelewską. „Honoratka” skojarzyła aktorów Monikę Denisiewicz z Danielem Olbrychskim oraz Polę Raksę z operatorem i jednocześnie poetą i eseistą Andrzejem Markiem Rymkiewiczem.  

W „Honoratce” bywali często  aktorzy i twórcy filmowi bawiący „przejazdem” w Łodzi z racji kręcenia filmów: aktorzy Zbigniew Cybulski, Bogdan Kobiela, Kalina Jędrusik, Marta Lipińska, Andrzej Łapicki, Beata Tyszkiewicz, Ewa Wiśniewska, reżyser Tadeusz Konwicki, reżyser Jakub Morgenstern, operatorzy Sławomir Idziak, Jerzy Lipman, Witold Sobociński (wcześniej muzyk jazzowy). Wśród gwiazd estrady należy wymienić  Jerzego Połomskiego i Irenę Santor,  a wśród pisarzy Leopolda Tyrmanda –  znawcę jazzu i organizatora pierwszego Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie i Marka Hłasko prozaika i scenarzysty filmowego, autora scenariuszy do filmów „Koniec nocy” , „Pętla”, „Spotkania”, „Ósmy dzień tygodnia” i „Baza ludzi umarłych”

Po śmierci właścicielki, pani Stefanii Brudzińskiej,  w 1974 roku, ówczesne władze Łodzi nie zezwoliły na dalszą działalność i zlikwidowały kawiarnię, po której jedynym śladem jest obecnie tablica pamiątkowa na elewacji budynku przy ul. Moniuszki 2.

HONORATKA  „zagrała”  także w kilku filmach: m. in. w jednym z odcinków seriali „Stawka większa niż życie i „Kariera Nikodema Dyzmy” oraz w filmie Antoniego Bohdziewicza „Kalosze szczęścia” .

W 2012 r. najsłynniejsza powojenna kawiarnia  w Polsce, doczekała się filmu. Leopold René Nowak nakręcił pełnometrażowy fabularyzowany dokument  p.t. "Czarodzieje Honoratki"

W dalszej części spis łódzkich kawiarni w porządku alfabetycznym, które funkcjonowały w Łodzi aż do końca lat 80-ych ub. wieku

 AGAWA                                                        al. Kościuszki  74/78, lok. kat. I

AKADEMICKA                                               ul. Piotrkowska  126, lok. kat. I

ANETKA                                                         ul. Żubardzka  3, lok. lok. kat. II

ASTRA                                                            ul. Długosza  34, kat. I

BALATON                                                      ul. Andrzeja Struga  6/10, lok. kat. S

BARKARES                                                     ul. Wirowa 7 (w sezonie letnim), kat. II

CAFE  BIBLIOTECZNA                                   ul. Gdańska  100, kat. I

CENTRAL                                                        ul. Piotrkowska  165/169, kat. II

CENTRUM                                                      ul. Kilińskiego  59/63, kat. I

CYGANERIA                                                    ul. Piotrkowska  25, kat. I

DANUSIA                                                        ul. Obrońców Stalingradu  69 (ob. ul. Legionów), kat. III

DWORCOWA                                                 ul. Smugowa, Dworzec  PKS, kat. I

DZIEKANKA                                                    pasaż ZMP (ob. pasaż Rubinsteina), kat. II

EUROPA                                                          al. Kościuszki  100, lok. kat. S

HONORATKA                                                 ul. Moniuszki 2 (czynna do 1974 r.)

IRENA                                                             ul. Narutowicza 78, kat. I

JAŚ                                                                  ul. Nowotki  95 (ob. Pomorska), kat. II

JEDYNA                                                          ul. Boya-Żeleńskiego  14, kat. I

JUBILEUSZOWA                                            ul. Przybyszewskiego 18, kat. II

KACZKA DZIWACZKA                                   ul. Piotrkowska  196, kat. II

KALINA                                                          ul. Zielona  41, kat. II

KAMERALNA                                                ul. Lutomierska  146a, kat. II

KAPRYS                                                          ul. Kopernika 46, kat. II

KAROLINKA                                                   ul. Bratysławska  1, kat. II

KASKADA                                                      ul. Narutowicza  7/9, kat. I

KĘS                                                                  ul. Obrońców Stalingradu 16 (ob.  Legionów), kat. I

KURANT                                                        plac  Wolności 7, kat. I

LUTNIA                                                          ul. Piotrkowska  245, kat. II

ŁODZIANKA                                                  ul. Piotrkowska 76, kat. I

ŁOWICKA                                                       ul. Cieszkowskiego 2a, kat. II

MAGDA                                                          ul. Piotrkowska 32, kat. II

MALEŃKA                                                      ul. Ossowskiego 2, kat. II

MARIOLKA                                                     ul. Piotrkowska 12, kat. I

MARYSIEŃKA                                                ul. Nowotki 5 (ob. Pomorska), kat. II

MASZA                                                            ul. 22 lipca 7 (ob.  6 sierpnia), kat. I

MAXIM                                                           ul. Piotrkowska  52, lok. kat. I

MIŚ                                                                 ul. Główna  1 (ob. al. Piłsudskiego), kat. II

NIEZAPOMINAJKA                              ul.  Bytomskiej (ob.  Organizacji „W i N”) bl. 29, kat. III

NOWOMIEJSKA                                            ul. Wojska Polskiego bl. 15, kat. II

ORBIS-GRAND                                              ul. Piotrkowska  72, lok. kat. S

PALUCH                                                         ul. Limanowskiego  22, kat. II

PAŁAC ŚLUBÓW                             ul. Armii Czerwonej 32  (ob. al. Piłsudskiego 100), kat. II

PAŁACYK                                                   ul. Piotrkowska 262, kat. II

POLONIA                                                   ul. Narutowicza  38, kat. II

POPULARNA                                              ul. Wrocławska  10, kat. II

RARYTAS                                                    pl.  Niepodległości  4, przy Domu Towarowym „Uniwersal”

RATUSZOWA                                             ul. Piotrkowska 103–105, kat. I

SAVOY                                                        ul. Traugutta 6, kat. II

STAROMIEJSKA                                        ul. Podrzeczna  2, kat. I

SZAROTKA                                                ul. Fornalskiej 59/61 (ob. Wileńska), kat. I

ŚWIATOWIT                                               al. Kościuszki  68, kat. I

TEATRALNA                                               plac Dąbrowskiego 8, kat. I

TEINKA  - herbaciarnia                               ul. Traugutta 2, kat. III

WARSZAWIANKA                                     ul. Piotrkowska  56, kat. II

WIELKOPOLANKA                                   ul. Limanowskiego  194, kat. II

ZARZEW                                                     ul. Przybyszewskiego  163, lok. kat. II

ZULANA                                                     ul. Ładna 1, lok. kat. II