W czasach PRL-u na około 60 funkcjonujących kawiarni, najsłynniejszą
nie tylko w Łodzi ale i w Polsce, była mieszcząca się w gmachu banku przy
zbiegu ulic Moniuszki i Piotrkowskiej niewielka prywatna kawiarenka „Honoratka”,
czynna w latach 1945-1974. Właścicielami „Honoratki” były początkowo panie
Kwiatkowska i Ponimirska, a od 1958 r. małżonkowie Stefania i Bolesław Brudzińscy
którzy ugruntowali jej sławę. Był to
niewielki lokal ok. 30 metrowej powierzchni, bez szatni (garderobę wieszano na
kilku wieszakach) i… bez toalety (korzystano z WC w pobliskiej restauracji
„Halka” i kawiarni „Łodzianka”). Skromne umeblowanie składało się z bufetu
odgrodzonego przeszkloną ścianką od
salki na której znajdowało się 10 niewielkich stolików i kanapy wzdłuż ścian. „Honoratka”
otwarta była od 10 do 22-ej we wszystkie dni tygodnia oraz niedziele i święta
łącznie z Nowym Rokiem. Wyborna kawa i jeszcze lepsze ciasta domowego wypieku,
ze słynną szarlotką z bitą śmietaną, nie odgrywały decydującej roli. Prawdziwą
atrakcję „Honoratki” stanowiły zawsze obsady stolików, przy których zasiadali
znani ludzie ze środowiska aktorskiego, ze sfer literackich i dziennikarskich i
w ogóle ludzi parających się sztuką. Nie
brakowało też naukowców lekarzy czy prawników oraz pięknych studentek łódzkich
szkół artystycznych. Każdy kto się liczył w mieście, uważał za stosowne znaleźć
się w „Honoratce”, aby usłyszeć nową plotkę czy też nowy dowcip lub wreszcie
jakąś nową, pożyteczną wiadomość. Stąd
gros dowcipów i uciesznych rozmówek wypływało na całą Łódź i stanowiło gatunek
przedniego humoru.
Stałymi bywalcami „Honoratki” byli m. in. reżyser Antoni
Bohdziewicz – profesor PWSF,
operator filmowy Stanisław Wohl, Jerzy
Passendorfer, Andrzej Wajda, Jerzy
Grohman, Andrzej Kern, Wojciech Frykowski, Ewa Frykowska, trębacz jazzowy
późniejszy dziennikarz i pisarz Andrzej Makowiecki, młody student
„filmówki” Roman Polański, pisarz Jerzy
Kosiński, poeta i fraszkopisarz Jan
Izydor Sztaudynger, aktorzy łódzcy: Krzysztof Chamiec, Aleksander Fogiel,
Alicja Krawczykówna, Ewa Mirowska, Mieczysław Szonert, Roman Sykała – aktor,
reżyser i dyrektor Teatru Powszechnego; znani malarze: Andrzej Grun, Konstanty
Mackiewicz, Jerzy Mierzejewski, Kazimierz Pieniążek, Henri Poulain - malarz i
scenograf; dziennikarze: Halina Batorowicz, Mieczysław Jagoszewski , Alina
Grabowska, znany prawnik mec. Karol Głogowski, znani dyrygenci Henryk Debich i Henryk Czyż.
„Honoratka” pełniła także rolę sui generis „swatki”. Tu poznał
swoją przyszłą żonę piękną Barbarę Kwiatkowską Roman Polański (tu także odbyło
się przyjęcie weselne 9 września 1959). Reżyser i aktor Henryk Kluba poznał i
poślubił znaną powieściopisarkę Alicje Chmelewską. „Honoratka” skojarzyła
aktorów Monikę Denisiewicz z Danielem Olbrychskim oraz Polę Raksę z operatorem
i jednocześnie poetą i eseistą Andrzejem Markiem Rymkiewiczem.
W „Honoratce” bywali często aktorzy i twórcy filmowi bawiący „przejazdem”
w Łodzi z racji kręcenia filmów: aktorzy Zbigniew Cybulski, Bogdan Kobiela, Kalina
Jędrusik, Marta Lipińska, Andrzej Łapicki, Beata Tyszkiewicz, Ewa Wiśniewska,
reżyser Tadeusz Konwicki, reżyser Jakub Morgenstern, operatorzy Sławomir
Idziak, Jerzy Lipman, Witold Sobociński (wcześniej muzyk jazzowy). Wśród gwiazd
estrady należy wymienić Jerzego
Połomskiego i Irenę Santor, a wśród
pisarzy Leopolda Tyrmanda – znawcę jazzu
i organizatora pierwszego Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie
i Marka Hłasko prozaika i scenarzysty filmowego, autora scenariuszy do filmów „Koniec
nocy” , „Pętla”, „Spotkania”, „Ósmy dzień tygodnia” i „Baza ludzi umarłych”
Po śmierci właścicielki, pani Stefanii Brudzińskiej, w 1974 roku, ówczesne władze Łodzi nie
zezwoliły na dalszą działalność i zlikwidowały kawiarnię, po której jedynym
śladem jest obecnie tablica pamiątkowa na elewacji budynku przy ul. Moniuszki
2.
HONORATKA
„zagrała” także w kilku filmach:
m. in. w jednym z odcinków seriali „Stawka większa niż życie i „Kariera Nikodema
Dyzmy” oraz w filmie Antoniego Bohdziewicza „Kalosze szczęścia” .
W 2012 r. najsłynniejsza powojenna kawiarnia w Polsce, doczekała się filmu. Leopold René
Nowak nakręcił pełnometrażowy fabularyzowany dokument p.t. "Czarodzieje Honoratki"
W dalszej części spis łódzkich kawiarni w porządku
alfabetycznym, które funkcjonowały w Łodzi aż do końca lat 80-ych ub. wieku
AGAWA
al. Kościuszki 74/78, lok. kat. I
AKADEMICKA ul. Piotrkowska 126, lok. kat. I
ANETKA ul.
Żubardzka 3, lok. lok. kat. II
ASTRA ul. Długosza 34, kat. I
BALATON ul.
Andrzeja Struga 6/10, lok. kat. S
BARKARES ul. Wirowa 7 (w sezonie letnim), kat. II
CAFE BIBLIOTECZNA ul. Gdańska 100, kat. I
CENTRAL ul. Piotrkowska 165/169, kat. II
CENTRUM ul.
Kilińskiego 59/63, kat. I
CYGANERIA ul. Piotrkowska 25, kat. I
DANUSIA ul. Obrońców Stalingradu 69 (ob. ul. Legionów), kat. III
DWORCOWA ul. Smugowa, Dworzec PKS, kat. I
DZIEKANKA pasaż ZMP (ob. pasaż Rubinsteina), kat. II
EUROPA
al.
Kościuszki 100, lok. kat. S
HONORATKA ul. Moniuszki 2 (czynna do 1974 r.)
IRENA ul. Narutowicza 78, kat. I
JAŚ ul. Nowotki 95 (ob. Pomorska), kat. II
JEDYNA
ul. Boya-Żeleńskiego 14, kat. I
JUBILEUSZOWA ul.
Przybyszewskiego 18, kat. II
KACZKA DZIWACZKA ul. Piotrkowska 196, kat. II
KALINA ul.
Zielona 41, kat. II
KAMERALNA ul.
Lutomierska 146a, kat. II
KAPRYS ul. Kopernika 46, kat. II
KAROLINKA ul. Bratysławska 1, kat. II
KASKADA ul.
Narutowicza 7/9, kat. I
KĘS ul.
Obrońców Stalingradu 16 (ob. Legionów),
kat. I
KURANT plac
Wolności 7, kat. I
LUTNIA ul.
Piotrkowska 245, kat. II
ŁODZIANKA ul. Piotrkowska 76, kat. I
ŁOWICKA ul. Cieszkowskiego 2a, kat. II
MAGDA ul.
Piotrkowska 32, kat. II
MALEŃKA ul.
Ossowskiego 2, kat. II
MARIOLKA ul.
Piotrkowska 12, kat. I
MARYSIEŃKA ul.
Nowotki 5 (ob. Pomorska), kat. II
MASZA
ul. 22 lipca 7 (ob. 6 sierpnia),
kat. I
MAXIM ul.
Piotrkowska 52, lok. kat. I
MIŚ ul. Główna 1 (ob. al. Piłsudskiego), kat. II
NIEZAPOMINAJKA ul. Bytomskiej (ob. Organizacji „W i N”) bl. 29, kat. III
NOWOMIEJSKA ul.
Wojska Polskiego bl. 15, kat. II
ORBIS-GRAND ul. Piotrkowska 72, lok. kat. S
PALUCH ul.
Limanowskiego 22, kat. II
PAŁAC ŚLUBÓW ul. Armii Czerwonej 32 (ob. al. Piłsudskiego 100), kat. II
PAŁACYK ul. Piotrkowska 262, kat. II
POLONIA
ul. Narutowicza 38, kat. II
POPULARNA ul. Wrocławska 10, kat. II
RARYTAS pl. Niepodległości 4, przy Domu Towarowym „Uniwersal”
RATUSZOWA ul. Piotrkowska 103–105, kat. I
SAVOY ul.
Traugutta 6, kat. II
STAROMIEJSKA ul. Podrzeczna 2, kat. I
SZAROTKA ul.
Fornalskiej 59/61 (ob. Wileńska), kat. I
ŚWIATOWIT al. Kościuszki 68, kat. I
TEATRALNA plac
Dąbrowskiego 8, kat. I
TEINKA - herbaciarnia
ul. Traugutta 2, kat. III
WARSZAWIANKA ul. Piotrkowska 56, kat. II
WIELKOPOLANKA ul. Limanowskiego 194, kat. II
ZARZEW ul.
Przybyszewskiego 163, lok. kat. II
ZULANA ul. Ładna 1, lok. kat. II